مناظره امام باقر علیه السلام با اسقف اعظم

خود کامگی و غرور، خلیفه اموی هشام بن عبدالملک  را وا داشت که امام محمد باقر ـ علیه‎السّلام ـ پیشوای پنجم شیعیان را از مدینه به شام تبعید کند.  امام باقر ـ علیه‎السّلام ـ در مدت اقامت خود در شام با مردم آنجا رفت وآمد داشت، روزی دید گروهی از نصاری به سوی کوهی که در شام بود می‎روند، حضرت از همراهان پرسید آیا امروز نصاری عیدی دارند که این طور با ازدحام به جانب کوه رهسپارند؟  در پاسخ گفتند خیر امروز عید نصاری نیست بلکه یکی از دانشمندان نصاری در آن کوه منزل دارد؛ مسیحیان می‎گویند او زمان حواریون شاگردان حضرت عیسی ـ علیه‎السّلام ـ را درک کرده است و هر سال در چنین روزی به دیدار آن عالم می‎روند ومسائل خود را از او می‎پرسند.  حضرت به همراهانش فرمود بیائید ما هم به همراه آنان نزد آن عالم برویم.  آنها اطاعت کردند و به همراهی امام باقر ـ علیه‎السّلام ـ به طرف منزل او حرکت کردند. او در درون غاری سکونت داشت؛ نصاری، فرشی را به درون غار برده او را بیرون آورده و بر روی تختی نشانیدند، در حالتی که بسیار پیر و سالخورده بود و از شدت پیری ابروهایش بروی چشمانش افتاده بود، پس ابروهایش را با حریر زردی به سرش بسته بودند. حضرت و سایر مردم به گرد او حلقه زدند، وقتی که آن عالم چشم باز کرد مجذوب و متوجه امام باقر ـ علیه‎السّلام ـ شد؛ رو به حضرت کرد و گفت آیا شما از نصاری هستید یا از امّت مرحومه اسلام می‎باشید؟

امام ـ علیه‎السّلام ـ  از امّت مرحومه و جزو مسلمانان می‎باشم.

عالم آیا از دانشمندان هستی یا از نادانان.

امام ـ علیه‎السّلام ـ  از نادانان نیستم.

عالم شما سؤال می‎کنید یا من سؤال کنم؟

امام ـ علیه‎السّلام‎ ـ‎ هر چه خواهی بپرس من آماده جوابم.

آن عالم پیر نصرانی، رو به نصاری کرد و گفت این مرد از امّت محمد ـ صلی‎الله علیه و آله ـ است و ادعای دانش دارد و می‎گوید آنچه می‎‎خواهی سؤال کن، من آماده جوابم، الحال سزاوار است که چند مسئله از او بپرسم.

آنگاه رو به حضرت کرده و چنین سؤال کرد

خبر بده مرا از ساعتی که نه شب است و نه روز، آن چه ساعتی است؟

امام ـ علیه‎السّلام ـ آن ساعت، از طلوع فجر تا طلوع خورشید است.

عالم آن ساعت که نه از شب است و نه از روز، پس از چه ساعت‌هایی است.

امام ـ علیه‎السّلام ـ آن ساعت از ساعات بهشت است، لذا در آن ساعت بیماران به هوش می‎آیند و دردها ساکن می‎شوند و کسی که شب را نخوابیده در این ساعت به خواب می‎رود و خداوند این ساعت را در دنیا موجب علاقه کسانی که به آخرت رغبت دارند گردانیده و از برای عمل کنندگان آخرت دلیلی واضح ساخته و برای منکرین آخرت حجتی گردانیده است.

عالم درست گفتی اینک باز من سؤالی کنم یا تو سؤال می‎کنی؟

امام ـ علیه‎السّلام ـ آنچه می‎خواهی سؤال کن.

عالم رو به نصاری کرد و گفت این شخص امام باقر ـ علیه‎السّلام ـ بر مسائل بسیاری واقف است و سپس رو به امام کرد و پرسید خبر بده مرا از ساکنین بهشت که چگونه غذا می‎خورند و می‎آشامند ولی تخلیه ندارند، هرگز به مستراح نمی‎روند آیا نظیرش در دنیا و جود دارد؟

امام ـ علیه‎السّلام ـ مَثَل آنها بسان جنین  است که در شکم مادر می‎خورد ولی بول و غائط از او جدا نمی‎شود.

عالم کاملاً درست گفتی ولی باز من سؤال کنم یا تو سؤال می‎کنی؟

امام ـ علیه‎السّلام ـ سؤال کن آنچه را می‎خواهی. 

عالم خبر دهید مرا از آنچه مشهور است که میوه‎های بهشت کم نمی‎شود و هر مقدار که از آنها خورده شود، باز به حالت اول خود باقی است، آیا در دنیا هم نظیری دارد؟ امام ـ علیه‎السّلام ـ نظیرش در دنیا شمع افروخته یا چراغ است که اگر صد هزار چراغ از او روشن کنند نورش کم نمی‎شود و به حالت خود باقی است. عالم پیر نصرانی گفت درست گفتی و اکنون سؤالی می‎کنم که هرگز پاسخش را نتوانی گفت و آن سؤال این است خبر دهید مرا از مردی که با عیال خود همبستر شد و سپس آن زن به دو پسر حامله گردید و هر دو بصورت دو قلو در یک ساعت متولّد شدند و هر دو در یک ساعت از دنیا رفتند ولی یکی از آنها صد و پنجاه سال و دیگری پنجاه سال عمر کرد، آنها کیستند و قصه آنها از چه قرار است؟ امام ـ علیه‎السّلام ـ آن دو پسر، عزیز و عُزَیر بودند؛ آن دو در یک ساعت متولّد شدند و با هم سی سال زندگی کردند، آنگاه خداوند عُزیر را قبض روح کرد و یک صد سال در صف مردگان بود، ولی عزیز همچنان در دنیا زندگی می‎کرد. پس از صد سال خداوند عُزیر را زنده کرد و او را دوباره به دنیا برگرداند و او بیست سال با برادرش عزیز زندگی کرد و سپس هر دو با هم در یک ساعت از دنیا رفتند، روی این حساب عُزیر پنجاه سال عمر کرد ولی عزیز صد و پنجاه سال عمر نمود. عالم نصرانی که از علم امام حیرت زده شده بود حرکت کرد و گفت از من داناتر و بهتری را آورده‎اید تا مرا رسوا نمائید، به خداوند قسم، تا این مرد دانشمند و بزرگوار در شام است من با شما نصاری سخن نمی‎گویم و از من چیزی نپرسید؛ اینک مرا به مسکنم باز گردانید. او را به درون غار بردند و از آن پس هر چه سؤال داشتند از امام باقر ـ علیه‎السّلام ـ می‎پرسیدند و جواب کافی می‎گرفتند.