امام صادق (ع ) فرمود: روزى رسول خدا (ص ) به یاران خود فرمودند: آیا اگر لباسها و ظرفهایتان را جمع کرده و آنها را روى هم گذارید به آسمان خواهد رسید؟ گفتند: نه ، اى رسول خدا. حضرت فرمودند: نمى خواهید به شما چیزى بگویم که ریشه اش در زمین و شاخه اش در آسمان باشد؟ عرض کردند: چرا، اى رسول خدا.حضرت فرمودند: هر کدام از شما بعد از نماز واجبش مى تواند سى بار بگوید سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر زیرا ریشه این ذکرها در زمین و شاخه اش در آسمان است . این ذکرها از زیر آوار ماندن ، یا آتش سوختن ، غرق شدن ، افتادن در چاه ، طعمه درندگان شدن ، مرگ بد و حادثه ناگوارى که در آن روز از آسمان فرود مى آید، جلوگیرى مى کند و این ذکرها باقیات صالحات است . .جلوه تسبیحات اربعه در قیامت
امام صادق (ع ) فرمود: رسول خدا ( ص ) فرمودند: زیاد بگویید سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله والله اکبر زیرا این ذکرها در روز قیامت (با شکوه و عظمت خاصى ) مى آیند. بدین گونه که عده اى (از فرشتگان ) در جلو، و عده اى نیز در پشت سر آنها و عده اى دیگر از پشت سر این گروه حرکت مى کنند و اینها باقیات صالحات هستند.
1- زیبایى سیما: سئل على بن حسین (علیه السلام ): ما بال المتهجدین باللیل من اءحسن الناس وجها؟ قال : لانهم خلوا بالله فکساهم الله من نوره از امام سجاد (علیه السلام ) پرسیدند: چرا صورت اهل نماز شب از طراوت و زیبایى ویژه اى برخوردار است ؟امام (علیه السلام ) پاسخ داد: زیرا آنها با خداى خود خلوت کرده اند و خدا هم آنان را با نور خود مزین ساخته است
2 - نشاط روحى :
عن النبى (صلى الله علیه و آله ): قال یا على ثلاث فرحات للمومن : لقاء الاخوان ، الافطار من الصیام ، والتهجد من آخر اللیل پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله ) به امیرالمومنین (علیه السلام ) فرمود: سه چیز مایه انبساط خاطر و باعث شادى مومن است : 1- دیدار دوستان ، 2- افطار کردن روزه ، 3- عبادت و شب زنده دارى در پایان شب
3- سرگرمى سالم :
قال الباقر (علیه السلام ): لهو المومن فى ثلاثه اءشیا: التمتع بالنساء و مفاکهة الاخوان و الصلاة باللیل . امام باقر (علیه السلام ) فرمود: بازى و سرگرمى مومن در سه چیز است : 1- کامجویى از همسر، 2- شیرین کارى در جلسه دوستان ، 3- خواندن نماز شب
4- آمرزش :
عن الصادق (علیه السلام ) قال : صلاة المومن باللیل تذهب بما عمل من ذنب بالنهار. امام صادق (علیه السلام ) فرمود: نماز شب گناهان انسان را از بین مى برد
5- سلامتى و عافیت بدن :
و فى الحدیث : الصوم والسفر و صلاة اللیل و امرار الید فى موضع السجود و المسح بها الوجه و ما نالته من البدن و البدئة بخنصر الید الیسرى فى تقلیم الاظفار والختم بخنصر الیمنى . در حدیث آمده است : روزه و مسافرت ، و نماز شب ، و دست کشیدن بر پیشانى و مسح صورت ، و کوتاه کردن ناخن از انگشت کوچک دست چپ و ختم آن به انگشت کوچک دست راست از عوامل تندرستى به حساب مى آیند
6- افزایش رزق و روزى :
لا تدع قیام اللیل ، فان المغبون من حرم قیام اللیل . ان الرجل لیکذب الکذبة فیحرم بها صلاة اللیل ، فاذا حرم صلاة اللیل حرم بها الرزق . لیس منا من لم یصل صلاة اللیل امام صادق (علیه السلام ) فرمود: از نماز شب دست برمدار زیرا کسى که از نماز شب باز ماند زیانکار است ، و بسا انسان در زندگى مبتلا به دروغ گفتن مى شود و از خواندن نماز شب محروم مى ماند و از رزق و روزى حلال او کاسته مى شود. و نیز امام (علیه السلام ): از ما نیست آنکه اهل نماز شب نباشد
7- خشنودى خدا:
عن النبى (صلى الله علیه و آله ) قال : ثلاثة یضحک الله الیهم : الرجل اذا قام باللیل یصلى ، والقوم اذا صفوا فى الصلاة و القوم اذا صفوا فى قتال العدو پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله ) فرمود: سه گروهند که خداوند از آنان خوشنود است : 1- کسى که نماز شب مى خواند 2- جمعى که نماز جماعت تشکیل مى دهند، 3- دسته اى که در برابر دشمن ، در راه خدا صف آرایى کرده اند
8- رفع کسالت ها:
عن الصادق (علیه السلام ) قال : علیکم بصلاة اللیل ، فانها سنة نبیکم و داءب الصالحین قبلکم و مطردة الداء عن اجسادکم امام صادق (علیه السلام ) فرمود: بر شما باد به خواندن ((نماز شب )) زیرا این عمل ، سنت پیامبر شما و سیره صالحان و راستان است و بدن شما را از کسالت دور مى سازد
9- پرداخت قرض ها:
عن الصادق (علیه السلام ) قال : صلاة اللیل تحسن الوجه و تحسن الخلق و تطیب الریح و تدر الرزق ، وتقضى الدین ، و تذهب بالهم ، و تجلو البصر امام صادق (علیه السلام ) فرمود: نماز شب باعث زیبایى سیما، و نیکویى اخلاق و خوشبویى بدن و فراوانى رزق و مایه اداى ((قرضها)) و موجب از بین رفتن غم و باعث تقویت نور چشم است
10- نورانیت منزل :
عن الصادق (علیه السلام ) قال : ان البیوت التى یصلى فیها باللیل بتلاوة القرآن تضى لاهل السما کما تضى نجوم السماء لاهل الارض امام صادق (علیه السلام ) فرمود: خانه اى که در آن نماز شب خوانده مى شود و تلاوت قرآن مى گردد در نظر اهل آسمان نورانى است . چنانکه اهل زمین ، نورانیت ستارگان را مى بینند
11- نورانیت دل :
عن النبى (صلى الله علیه وآله ) قال : یا على خمسة تنور القلب : کثرة قرائة قل هو الله اءحد، و قلة الکلام ، و مجالسة العلما، و الصلاه فى اللیل : و المشى الى المساجد پیامبر اکرم (صلى الله علیه آله ) فرمود: یا على پنج چیز دل را نورانى مى کند: 1- کثرت تلاوت سوره قل هو الله احد، 2- کم گویى ، 3- مجالست با علما، 4- نماز شب ، 5- گام نهادن در راه مسجد.
12- خشنودى در قیامت :
عن الصادق (علیه السلام ) قال : کل عین باکیة یوم القیامة الا ثلاثه : عین غضت عن محارم الله و عین سهرت فى طاعة الله و عین بکت فى جوف اللیل من خشیة الله امام صادق (علیه السلام ) فرمود: در قیامت همه چشمها گریان است مگر سه چشم :1- چشمى که از (دیدن و نظر به ) آنچه خداوند حرام کرده بر هم نهاده شده . 2- چشمى که در راه طاعت خداوند بیدارى کشیده ، 3- چشمى که در دل شب از ترس خدا گریسته است
فواید دیگر نماز شب
دوستى خدا
یابن عمران ، کذب من زعم انه یحبنى فاذا جنه اللیل نام عنى ؛ الیس کل محب یحب خلوة حبیه ؟ ها اناذا یا ابن عمران مطلع على احبائى اذا جنهم اللیل حولت ابصارهم فى قلوبهم و مثلت عقوبتى بین اعینهم یخاطبونى عن المشاهدة و یکمونى عن الحضور یابن عمران هب لى من قبلک الخشوع و من بدنک الخضوع و من عینیک الدموع فى ظلم اللیل وادعنى فانک تجدنى قریبا مجیبا اى پسر عمران ، دروغ مى گوید آن کسى که گمان مى کند مرا دوست دارد در حالى که چون شب فرا مى رسد از من چشم مى پوشد و به خواب مى رود! آیا نه مگر چنین است که هر عاشقى خلوت با معشوقش را دوست مى دارد؟ هان اى پسر عمران ، این منم که بر دوستانم مطلعم ؛ چون شب آنان را فرا گیرد و چشم دلشان را دگرگون مى سازم (که جز من چیزى نمى بینند) و عقوبتم را در مقابل دیدگانشان مجسم مى کنم (بدان گونه که ) از راه شهود و رویارویى با من به مخاطبه مى پردازند و حضورا با من به گفتگو مى نشینند.اى پسر عمران ، در دل شبهاى تار از دلت خشوع و از تنت خضوع و از چشمانت قطرات اشک نثار من بنما و مرا بخوان که مرا به خود نزدیک و اجابت کننده دعوتت خواهى یافت .
عن المفضل بن عمر، عن الصادق جعفر بن محمد، عن ابیه ، عن ابائه علیهم السلام قال : قال رسول الله : ان الله جل جلاله ، اوحى الى الدنیا ان اتعبى من خدمک و اخدمى من رفضک ، و ان العبد اذا تخلى بسیده فى جوف اللیل المظلم و ناجاه ، اثبت الله النور فى قلبه فاذا قال یا رب ، ناداه الجلیل جل جلاله لبیک عبدى سلنى اعطک و توکل على اکفک ثم یقول جل جلاله لملائکته : ملائکتى انظروا الى عبدى فقد تخلى فى جوف هذا اللیل المظلم و البطالون لاهون والغافلون نیام اشهدوا انى قد غفرت لهمفضل بن عمر از حضرت صادق (علیه السلام ) و آن بزرگوار از پدرش ، از پدران بزرگوارش (علیه السلام ) نقل مى کند که رسول خدا (صلى الله علیه و آله ) فرمود: خداوند جل جلاله به دنیا وحى کرد: هر کس در خدمت تو باشد، تو را به رنج و تعب بیانداز و هرکس که تو را رها کند، تو در خدمت او باش و هرگاه بنده در دل شب تار، با مولاى خود خلوت کند و با او به راز نیاز پردازد، خداوند نور را در دل او جایگزین فرماید.
و چون بگوید اى رب و اى رب من ، خداوند جلیل جل جلاله صدایش کرده و گوید لبیک (بله بله ) اى بنده من ، بخواه از من تا عطایت کنم به من توکل نماى تا کفایتت کنم ، سپس خداوند جل جلاله به فرشتگانش مى فرماید: اى فرشتگان من ، بنده ام را بنگرید، در دل این شب تیره با من خلوت کرده است در حالى که بطالت پیشگان به لهو و لعب مشغولند و غفلت زدگان در بستر خواب خفته اند، اینک گواه باشید که من به طور حتم او را آمرزیدم . خداوند مشتاق کیست
خداوند متعال به یکى از صدیقین وحى نموده که براى من بندگانى هستند که مرا دوست مى دارند و من هم آنها را دوست مى دارم ، آنان مشتاق من ، و من هم مشتاق آنها هستم ، و آنها مرا در یاد دارند و من هم به یاد آنان هستم ، آنها به من نظر دارند، و من هم به آنها نظر دارم ، پس اگر تو قدم جاى قدم آنها بگذارى ، تو را هم دوست خواهم داشت و اگر از راه آنها منحرف شوى عقوبتت خواهم نمود.
آن صدیق گفت : معبود من نشانه آنها که مورد توجه تو هستند چیست ؟
خطاب رسید: آنان روزها همچون چوپان مهربانى که مواظب گوسفندان خود هست به سایه مى نگرند و منتظر آمدن شب هستند، و همان گونه که پرندگان هنگام غروب با شور و شوق عازم آشیانه خود مى گردند. اینان هم با همین حال به استقبال غروب خورشید مى روند، پس آنگاه که شب فرا رسید، و تاریکى همه جا را فرا گرفت ، و فرش ها پهن و همه گرد هم جمع شدند و هر دوستى با دوست خود خلوت نمود اینان در برابر من به پاى مى ایستند و صورتهاى خود را بر خاک مى نهند، و با تلاوت آیات قرآن به مناجات و گفتگوى با من برمى خیزند، و نعمتهاى مرا سپاس مى گویند پس آنان را مى بینى که گاه گریه مى کنند، و گاه شیون سر مى دهند، گاه آه مى کشند، و گاه از معاصى و گناهان شکوه مى کنند، گاه ایستاده و گاه نشسته ، و گاهى در حال رکوع ، و گاه در سجده هستند، و آنچه را که به خاطر من تحمل آن مى کنند، همه را مى بینم ، و شکوه هائى که از محبت من بر لب دارند مى شنوم .
اول چیزى که به آنها عطا کنم سه چیز است یکى اینکه نور خودم را در دلهاى آنها بیفکنم در نتیجه همانگونه که من از آنها آگاهم ، آنها نیز از من با خبر خواهند بود، دوم اینکه اگر آسمانها و زمین ها و آنچه را که در این میان هست در میزان آنها ببینم باز آن را کم خواهم دانست سوم رو سوى آنها مى کنم ، آیا اگر کسى من رو سوى او آورم ، احدى مى تواند بداند که چه به او عطا خواهم نمود.